الجبار
الجَبْرُ في اللغة عكسُ الكسرِ، وهو التسويةُ، والإجبار القهر،...
از عایشه رضی الله عنها روایت است که می گوید: رسول الله ﷺ درحالی آمد كه خانه های اصحاب او رو به مسجد بود؛ از این رو فرمود: «وَجِّهُوا هَذِهِ الْبُيُوتَ عَنْ الْمَسْجِدِ»: «روی اين خانه ها را از مسجد بگردانيد». سپس داخل شد و مردم به اميد اينكه رخصتی در باره ی آنان از آسمان نازل گردد، هيچ كاری نكردند. پس رسول الله صلی الله علیه وسلم نزد ایشان رفته و فرمود: «وَجِّهُوا هَذِهِ الْبُيُوتَ عَنْ الْمَسْجِدِ فَإِنِّي لَا أُحِلُّ الْمَسْجِدَ لِحَائِضٍ وَلَا جُنُبٍ»: «روی اين خانه ها را از مسجد بگردانيد زيرا من توقف در مسجد را برای زنی که حیض باشد و فرد جنب حلال نمی دانم».
درِ خانه های اصحاب رسول الله صلی الله علیه وسلم بسوی مسجد باز می شد، به گونه ای که وقتی از خانه خارج می شدند در مسجد قرار می گرفتند و مسجد راهی بود که از آن طریق به خانه های خود می رفتند. پس رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «وَجِّهُوا هَذِهِ الْبُيُوتَ عَنْ الْمَسْجِدِ»، یعنی: درهای خانه های خود را رو به سمت دیگری نموده و تغییر دهید، بطوری که مجبور نباشید برای رفتن به خانه های خود از مسجد عبور کنید، بلکه از راه دیگری به خانه های خود بروید. «سپس رسول الله صلی الله علیه وسلم وارد شد، اما صحابه رضی الله عنهم به این امید که شاید رخصتی بیاید کاری انجام ندادند»؛ یعنی: صحابه رضی الله عنهم امیدوار بودند که رخصتی بیاید و در خانه های شان تغییری نکرده و به همان صورت باشد؛ از این رو تغییری ایجاد ننمودند. وقتی رسول الله صلی الله علیه وسلم می بیند که صحابه فرمانش را عملی نکردند، سخنش را تاکید نموده و می فرماید: «روی اين خانه ها را از مسجد بگردانيد» و می فرماید: «زيرا من توقف در مسجد را برای زنی که حیض باشد و فرد جنب حلال نمی دانم»؛ یعنی: به فرد جنب و زنی که در عادت ماهانه است، این اجازه را نمی دهم که وارد مسجد شود. ظاهر روایت گویای این مهم است که تفاوتی ندارد فرد جنب یا زن حایض در مسجد توقف نماید، یا تنها از آن عبور کند و یا برای نیازی به مسجد بیاید بدون اینکه توقفی داشته باشد؛ و در هیچ حالتی ورود او جایز نیست. اما عابر و کسی که نیاز و حاجتی دارد و باید به مسجد برود، مثلا می خواهد کتابی بردارد یا از شخصی سؤالی بکند، به شرط عدم توقف در مسجد، می تواند وارد آن شود. مگر اینکه فرد حائض از این بترسد که در حال عبور از مسجد، مسجد را آلوده نماید، در این صورت نباید وارد شود؛ دلیل جواز آنچه گفتیم، این آیه است که می فرماید: «يَاأَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنتُمْ سُكَارَى حَتَّى تَعْلَمُوا مَا تَقُولُونَ وَلَا جُنُبًا إِلَّا عَابِرِي سَبِيلٍ» [النساء: 43] «ای کسانی که ایمان آورده اید، در حال مستی به نماز نایستید تا زمانی که بدانید چه می گویید و [همچنین] هنگامی که جُنُب هستید، تا غسل نکرده اید، به نماز [و مسجد] نزدیک نشوید مگر آنکه رهگذر باشید».