تفسير سورة الذاريات

الترجمة الفارسية - دار الإسلام

ترجمة معاني القرآن الكريم باللغة الفارسية ترجمها فريق عمل اللغة الفارسية بموقع دار الإسلام.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ وَالذَّارِيَاتِ ذَرْوًا﴾

سوگند به بادهاى خاک [و باران] ‌افشان

﴿فَالْحَامِلَاتِ وِقْرًا﴾

و سوگند به ابرهای سنگین‌بار [از باران]

﴿فَالْجَارِيَاتِ يُسْرًا﴾

و سوگند به کشتی‏های سبک‌سِیر

﴿فَالْمُقَسِّمَاتِ أَمْرًا﴾

و سوگند به فرشتگانی که کارها را [به امر الله] تقسیم می‌کنند

﴿إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٌ﴾

که آنچه [در مورد پاداش و عذاب] به شما وعده داده شده حقیقت دارد؛

﴿وَإِنَّ الدِّينَ لَوَاقِعٌ﴾

و [روز] جزا قطعاً به وقوع مى‏پیوندد.

﴿وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْحُبُكِ﴾

سوگند به آسمان که [با ستارگان آراسته شده، و گویی] دارای راه‏هاست،

﴿إِنَّكُمْ لَفِي قَوْلٍ مُخْتَلِفٍ﴾

كه شما [در مورد پیامبر و قرآن] اختلاف‌نظر دارید.

﴿يُؤْفَكُ عَنْهُ مَنْ أُفِكَ﴾

هر کس [از راه حق] بازگردانده شود، از [ایمان به] پیامبر و قرآن نیز بازگردانده خواهد شد.

﴿قُتِلَ الْخَرَّاصُونَ﴾

مرگ [و لعنت] بر دروغگویان!

﴿الَّذِينَ هُمْ فِي غَمْرَةٍ سَاهُونَ﴾

همان كسانى كه در ورطۀ جهل، غافلند.

﴿يَسْأَلُونَ أَيَّانَ يَوْمُ الدِّينِ﴾

آنان [پیوسته و از روى انكار] مى‏پرسند: «روز جزا چه زمانى است؟»

﴿يَوْمَ هُمْ عَلَى النَّارِ يُفْتَنُونَ﴾

همان روزى است كه به آتش مجازات مى‏شوند؛

﴿ذُوقُوا فِتْنَتَكُمْ هَٰذَا الَّذِي كُنْتُمْ بِهِ تَسْتَعْجِلُونَ﴾

[و به آنان گفته می‌شود:] «عذاب خود را بچشید؛ این همان آتشى است كه به شتاب مى‏خواستید».

﴿إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ﴾

[در روز قیامت،] مسلماً پرهیزگاران در باغ‏هایی [از بهشت] و [كنار] چشمه‌سارها به سر مى‏برند؛

﴿آخِذِينَ مَا آتَاهُمْ رَبُّهُمْ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا قَبْلَ ذَٰلِكَ مُحْسِنِينَ﴾

آنچه پروردگارشان به آنان عطا كرده است دریافت مى‏دارند؛ زیرا در [زندگیِ] گذشته نیكوكار بوده‏اند.

﴿كَانُوا قَلِيلًا مِنَ اللَّيْلِ مَا يَهْجَعُونَ﴾

آنان ‏اندكى از شب را مى‏خفتند [و بقیه را به نماز و نیایش مشغول بودند]

﴿وَبِالْأَسْحَارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ﴾

و سحرگاهان آمرزش مى‏خواستند

﴿وَفِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ﴾

و در اموالشان براى سائل و محروم، حقى [معیّن از صدقه و زکات] بود.

﴿وَفِي الْأَرْضِ آيَاتٌ لِلْمُوقِنِينَ﴾

و در زمین، نشانه‌ها[ى قدرت الهى] براى اهل یقین پدیدار است،

﴿وَفِي أَنْفُسِكُمْ ۚ أَفَلَا تُبْصِرُونَ﴾

و در وجود خودتان؛ آیا نمى‏بینید؟

﴿وَفِي السَّمَاءِ رِزْقُكُمْ وَمَا تُوعَدُونَ﴾

و رِزق و روزی‌تان و آنچه [از کیفر و پاداش و خیر و شر که] به شما وعده داده می‌شود، در آسمان است.

﴿فَوَرَبِّ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ﴾

سوگند به پروردگار آسمان و زمین كه وعده[ی قیامت و پاداش و عذاب] همچون سخن گفتنتان، حقیقی و قطعى است.

﴿هَلْ أَتَاكَ حَدِيثُ ضَيْفِ إِبْرَاهِيمَ الْمُكْرَمِينَ﴾

[ای پیامبر] آیا داستان میهمانان گرامى ابراهیم به تو رسیده است؟

﴿إِذْ دَخَلُوا عَلَيْهِ فَقَالُوا سَلَامًا ۖ قَالَ سَلَامٌ قَوْمٌ مُنْكَرُونَ﴾

آنگاه که بر او وارد شدند و سلام گفتند، او گفت: «سلام» [و زیر لب گفت:] «گروهى ناشناسند».

﴿فَرَاغَ إِلَىٰ أَهْلِهِ فَجَاءَ بِعِجْلٍ سَمِينٍ﴾

آنگاه نزد خانوادۀ خود رفت و [گوشتِ بریانِ] گوساله‏اى فربه [براى پذیرایى] آورد.

﴿فَقَرَّبَهُ إِلَيْهِمْ قَالَ أَلَا تَأْكُلُونَ﴾

[او غذا را] نزد آنان گذاشت و [چند لحظه بعد] گفت: «آیا نمی‌خورید؟»

﴿فَأَوْجَسَ مِنْهُمْ خِيفَةً ۖ قَالُوا لَا تَخَفْ ۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَامٍ عَلِيمٍ﴾

[چون دست به غذا نزدند] از آنان احساس ترس كرد؛ گفتند: نترس [ما فرشته‏ایم]؛ و او را به [تولد] پسرى دانا بشارت دادند.

﴿فَأَقْبَلَتِ امْرَأَتُهُ فِي صَرَّةٍ فَصَكَّتْ وَجْهَهَا وَقَالَتْ عَجُوزٌ عَقِيمٌ﴾

همسرش با فریاد [و شگفتى] پیش آمد و در حالى كه به صورت خود مى‏زد گفت: پیرزنى نازا [فرزند می‌زاید]؟

﴿قَالُوا كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ ۖ إِنَّهُ هُوَ الْحَكِيمُ الْعَلِيمُ﴾

[فرشتگان] گفتند: «پروردگارت اینچنین فرموده است؛ و بی‌گمان، او حکیمِ داناست».

﴿۞ قَالَ فَمَا خَطْبُكُمْ أَيُّهَا الْمُرْسَلُونَ﴾

[ابراهیم] گفت: «ای فرستادگان [الله،] کار و مأموریت شما چیست؟»

﴿قَالُوا إِنَّا أُرْسِلْنَا إِلَىٰ قَوْمٍ مُجْرِمِينَ﴾

[فرشتگان] گفتند: «ما برای [مجازات] قومی مجرم [و گناهکار] فرستاده شده‌ایم

﴿لِنُرْسِلَ عَلَيْهِمْ حِجَارَةً مِنْ طِينٍ﴾

تا سنگ‏هایی از گلِ [سخت‌شده] بر سرشان فروباریم.

﴿مُسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ لِلْمُسْرِفِينَ﴾

[سنگ‏هایی] که نزد پروردگارت، برای اسرافکاران، نشان گذاشته شده است.

﴿فَأَخْرَجْنَا مَنْ كَانَ فِيهَا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ﴾

مؤمنانی را که در آن [شهرهای قوم لوط] بودند، [پیش از نزول عذاب] بیرون آوردیم؛

﴿فَمَا وَجَدْنَا فِيهَا غَيْرَ بَيْتٍ مِنَ الْمُسْلِمِينَ﴾

ولى فقط یک خانواده را یافتیم كه [نسبت به اوامر الهی] تسلیم بودند.

﴿وَتَرَكْنَا فِيهَا آيَةً لِلَّذِينَ يَخَافُونَ الْعَذَابَ الْأَلِيمَ﴾

و در آن [شهرها] براى مردمى كه از عذاب دردناک [الهی] ترس دارند، نشانه‏اى روشن بر جاى گذاشتیم.

﴿وَفِي مُوسَىٰ إِذْ أَرْسَلْنَاهُ إِلَىٰ فِرْعَوْنَ بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ﴾

در [داستان] موسی [نیز نشانه و عبرتی است]؛ آنگاه که او را با دلیلی روشن نزد فرعون فرستادیم.

﴿فَتَوَلَّىٰ بِرُكْنِهِ وَقَالَ سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ﴾

ولى [فرعون] با تكیه بر قدرتش، [حق را] نپذیرفت و گفت: [این مرد، یا] جادوگر است یا دیوانه».

﴿فَأَخَذْنَاهُ وَجُنُودَهُ فَنَبَذْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٌ﴾

او را همراه سپاهیانش گرفتیم و به دریا افكندیم [و هلاک کردیم]؛ در حالى كه [در لحظۀ مرگ، خود را به خاطر نافرمانی و کفرش] سرزنش مى‏كرد.

﴿وَفِي عَادٍ إِذْ أَرْسَلْنَا عَلَيْهِمُ الرِّيحَ الْعَقِيمَ﴾

در [داستان قوم] عاد [نیز درس عبرتی است]؛ آنگاه که تندبادى بی‌خیر و برکت بر آنان فرستادیم.

﴿مَا تَذَرُ مِنْ شَيْءٍ أَتَتْ عَلَيْهِ إِلَّا جَعَلَتْهُ كَالرَّمِيمِ﴾

[تندبادی] که بر هر چه وزید، آن را خاک و خاشاک كرد.

﴿وَفِي ثَمُودَ إِذْ قِيلَ لَهُمْ تَمَتَّعُوا حَتَّىٰ حِينٍ﴾

در [داستان قوم] ثمود [نیز درس عبرتی است] آنگاه که [توسط پیامبرشان صالح] به آنان گفته شد: «اندکی [از لذت‏های زندگی] بهره‌مند شوید [که تنها سه روز فرصت دارید]».

﴿فَعَتَوْا عَنْ أَمْرِ رَبِّهِمْ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّاعِقَةُ وَهُمْ يَنْظُرُونَ﴾

آنان از فرمان پروردگارشان سرپیچی کردند؛ پس در حالی که [به چشم خود، عذاب را] می‌دیدند، صاعقه آنان را فراگرفت.

﴿فَمَا اسْتَطَاعُوا مِنْ قِيَامٍ وَمَا كَانُوا مُنْتَصِرِينَ﴾

[چنان بر زمین افتادند که] نه توان برخاستن [و گریز] داشتند و نه یاراى دفاع.

﴿وَقَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا فَاسِقِينَ﴾

پیش از آن، قوم نوح را كه گروهى نافرمان بودند [هلاک كردیم].

﴿وَالسَّمَاءَ بَنَيْنَاهَا بِأَيْدٍ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ﴾

ما آسمان را به توان [خود] بنا نهادیم و همواره آن را وسعت می‌بخشیم؛

﴿وَالْأَرْضَ فَرَشْنَاهَا فَنِعْمَ الْمَاهِدُونَ﴾

و زمین را [برای زندگی] گستردیم و چه نیک گستراننده‌ای هستیم!

﴿وَمِنْ كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ﴾

و همه چیز را به صورت زوج آفریدیم؛ باشد که [توجه كنید و] پند گیرید.

﴿فَفِرُّوا إِلَى اللَّهِ ۖ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ﴾

[ای پیامبر، به مردم بگو:] «به سوى الله بشتابید كه من هشداردهنده‏ای آشکار از جانب او برای شما هستم؛

﴿وَلَا تَجْعَلُوا مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ ۖ إِنِّي لَكُمْ مِنْهُ نَذِيرٌ مُبِينٌ﴾

و در كنار الله معبود دیگرى قرار ندهید كه من از [جانب] او هشداردهنده‏اى آشکار برایتان هستم».

﴿كَذَٰلِكَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ رَسُولٍ إِلَّا قَالُوا سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ﴾

هر پیامبری که بر پیشینیانشان مبعوث شد، همین گونه گفتند: «[او یا] جادوگر است یا دیوانه».

﴿أَتَوَاصَوْا بِهِ ۚ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ﴾

آیا یكدیگر را به این [کفر و تکذیب] سفارش كرده بودند؟ نه، بلكه مردمی سرکش بودند.

﴿فَتَوَلَّ عَنْهُمْ فَمَا أَنْتَ بِمَلُومٍ﴾

پس [ای پیامبر،] از آنان روی بگردان که تو [به خاطر کفر آنان] هرگز سزاوار سرزنش نیستی.

﴿وَذَكِّرْ فَإِنَّ الذِّكْرَىٰ تَنْفَعُ الْمُؤْمِنِينَ﴾

و [پیوسته به آنان] تذكر بده كه قطعاً تذكر براى مؤمنان سودبخش است.

﴿وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ﴾

و جن و انس را فقط برای این آفریده‌ام که مرا عبادت كنند [و از بندگىِ دیگران سر باز زنند].

﴿مَا أُرِيدُ مِنْهُمْ مِنْ رِزْقٍ وَمَا أُرِيدُ أَنْ يُطْعِمُونِ﴾

نه از آنان روزى مى‏خواهم، نه اینكه مرا خوراک دهند؛

﴿إِنَّ اللَّهَ هُوَ الرَّزَّاقُ ذُو الْقُوَّةِ الْمَتِينُ﴾

[زیرا]‏ الله است که روزی‌رسانِ نیرومند و برقرار است.

﴿فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذَنُوبًا مِثْلَ ذَنُوبِ أَصْحَابِهِمْ فَلَا يَسْتَعْجِلُونِ﴾

ستمکاران [مشرک نیز] همچون یاران [گذشتۀ] خویش، سهمى از عذاب دارند؛ پس به شتاب [آن را] از من نخواهند.

﴿فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ يَوْمِهِمُ الَّذِي يُوعَدُونَ﴾

واى بر کافران از [عذاب] روزی که به آن وعده داده می‏شوند!

الذاريات