تفسير سورة المعارج

الترجمة الفارسية - دار الإسلام

ترجمة معاني القرآن الكريم باللغة الفارسية ترجمها فريق عمل اللغة الفارسية بموقع دار الإسلام.

﴿بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ﴾

درخواست‌کننده‌ای [به تمسخر] تقاضای عذابی را کرد که وقوعش [در قیامت] حتمی است،

﴿لِلْكَافِرِينَ لَيْسَ لَهُ دَافِعٌ﴾

[این عذاب،] برای کافران است [و] هیچ دفع‌کننده‌ای ندارد.

﴿مِنَ اللَّهِ ذِي الْمَعَارِجِ﴾

از سوی الله [به وقوع می‌پیوندد که دارای عُلُو و] صاحبِ مراتب و درجات والاست.

﴿تَعْرُجُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ إِلَيْهِ فِي يَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهُ خَمْسِينَ أَلْفَ سَنَةٍ﴾

فرشتگان و روح [= جبرئیل] به سوی او عروج می‌کنند، در روزی ‌که مقدارش [در مقیاس بشری،] پنجاه‌ هزار سال است.

﴿فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِيلًا﴾

پس تو [ای پیامبر، در برابر تمسخرشان] صبرِ نیکو پیشه کن.

﴿إِنَّهُمْ يَرَوْنَهُ بَعِيدًا﴾

بی‌گمان، آنها آن [روز] را دور می‌بینند

﴿وَنَرَاهُ قَرِيبًا﴾

و ما آن را نزدیک می‌بینیم.

﴿يَوْمَ تَكُونُ السَّمَاءُ كَالْمُهْلِ﴾

[همان] روزی ‌که آسمان چون مسِ گداخته شود،

﴿وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ﴾

و کوه‏ها مانند پشم رنگین [متلاشی و پراکنده] شود.

﴿وَلَا يَسْأَلُ حَمِيمٌ حَمِيمًا﴾

و هیچ دوست صمیمی [و خویشاوندی] از [حال] دوست صمیمی [و خویشاوندش] نمی‌پرسد.

﴿يُبَصَّرُونَهُمْ ۚ يَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ يَفْتَدِي مِنْ عَذَابِ يَوْمِئِذٍ بِبَنِيهِ﴾

[در حالی ‌که] آنان به یکدیگر نشان داده می‌شوند، گناهکار [دوست دارد و] آرزو می‌کند که فرزندان خود را در ازای [رهایی] از عذاب آن روز بدهد،

﴿وَصَاحِبَتِهِ وَأَخِيهِ﴾

و [همچنین] زنش و برادرش را

﴿وَفَصِيلَتِهِ الَّتِي تُؤْوِيهِ﴾

و قبیله‌اش را که [همیشه] به او جا و پناه می‌داد.

﴿وَمَنْ فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا ثُمَّ يُنْجِيهِ﴾

و [همچنین] همۀ کسانی را که روی زمین هستند [فدا کند] تا نجات یابد.

﴿كَلَّا ۖ إِنَّهَا لَظَىٰ﴾

[اما] هرگز چنین نیست! بی‌گمان، آن شعله‌های [آتشِ] سوزان است

﴿نَزَّاعَةً لِلشَّوَىٰ﴾

[که] پوست از سر برمی‌کَند.

﴿تَدْعُو مَنْ أَدْبَرَ وَتَوَلَّىٰ﴾

کسانی را که [به فرمان الله] پشت کردند و [از حق] روی گرداندند، [به سوی خود] فرامی‌خوانَد.

﴿وَجَمَعَ فَأَوْعَىٰ﴾

و [نیز کسانی را که] اموال را جمع‌آوری و ذخیره کردند [و حق آن را نپرداختند].

﴿۞ إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعًا﴾

یقیناً انسان، کم‌طاقت [و حریص] آفریده شده است.

﴿إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعًا﴾

هر گاه بدی [و مصیبتی] به او رسد، بی‌تابی می‌کند،

﴿وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعًا﴾

و هر گاه خوبی به او رسد، بازدارنده [و بخیل] می‌گردد.

﴿إِلَّا الْمُصَلِّينَ﴾

مگر نمازگزاران؛

﴿الَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ دَائِمُونَ﴾

همان کسانی ‌که بر نمازهایشان همیشه پایداری می‌کنند.

﴿وَالَّذِينَ فِي أَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُومٌ﴾

و کسانی‌ که در اموالشان، حق [معیّن و] معلومی است

﴿لِلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ﴾

برای مستمند و محروم؛

﴿وَالَّذِينَ يُصَدِّقُونَ بِيَوْمِ الدِّينِ﴾

و [همان] کسانی ‌که روز جزا را تصدیق می‌کنند؛

﴿وَالَّذِينَ هُمْ مِنْ عَذَابِ رَبِّهِمْ مُشْفِقُونَ﴾

و کسانی‌ که از عذاب پروردگارشان می‌ترسند.

﴿إِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَيْرُ مَأْمُونٍ﴾

[چرا که] بی‌گمان، از عذاب پروردگارشان نمی‏توان ایمن بود.

﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ﴾

و کسانی ‌که شرمگاه‌هایشان را نگه می‌دارند؛

﴿إِلَّا عَلَىٰ أَزْوَاجِهِمْ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ﴾

مگر با همسران و کنیزانی که مالک آنها هستند، که [در این صورت،] سرزنشی بر آنها نیست.

﴿فَمَنِ ابْتَغَىٰ وَرَاءَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الْعَادُونَ﴾

اما هر کس فراتر از اینها را بخواهد، آنان متجاوزان هستند.

﴿وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ﴾

و کسانی‌ که امانت‏ها و پیمان‏هایشان را رعایت می‌کنند،

﴿وَالَّذِينَ هُمْ بِشَهَادَاتِهِمْ قَائِمُونَ﴾

و کسانی ‌که به شهادت‏های خود متعهدند،

﴿وَالَّذِينَ هُمْ عَلَىٰ صَلَاتِهِمْ يُحَافِظُونَ﴾

و کسانی ‌که بر نمازشان پایداری می‌کنند.

﴿أُولَٰئِكَ فِي جَنَّاتٍ مُكْرَمُونَ﴾

اینان در باغ‏های [بهشت] گرامی داشته می‌شوند.

﴿فَمَالِ الَّذِينَ كَفَرُوا قِبَلَكَ مُهْطِعِينَ﴾

پس [ای پیامبر،] کافران را چه شده که به سوی تو می‌شتابند؟

﴿عَنِ الْيَمِينِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِينَ﴾

[و] از راست و چپ، گروه‌گروه [بر مخالفت تو جمع می‏شوند و بر تو هجوم می‌آورند؟]

﴿أَيَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِنْهُمْ أَنْ يُدْخَلَ جَنَّةَ نَعِيمٍ﴾

آیا هر کدام از آنها [با آن اعمال ناپسندش] طمع دارد که در بهشت پرنعمت [الهی] درآورده شود؟

﴿كَلَّا ۖ إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِمَّا يَعْلَمُونَ﴾

هرگز چنین نیست! بی‌گمان، ما آنها را از آنچه [خود‌] می‌دانند آفریده‌ایم.

﴿فَلَا أُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشَارِقِ وَالْمَغَارِبِ إِنَّا لَقَادِرُونَ﴾

به پروردگار مشرق‌ها و مغرب‌ها سوگند می‌خورم که قطعاً ما تواناییم

﴿عَلَىٰ أَنْ نُبَدِّلَ خَيْرًا مِنْهُمْ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ﴾

بر اینکه [کسان دیگری] بهتر از اینان را جایگزین کنیم؛ و ما [برای انجام این کار،] درمانده و ناتوان نیستیم.

﴿فَذَرْهُمْ يَخُوضُوا وَيَلْعَبُوا حَتَّىٰ يُلَاقُوا يَوْمَهُمُ الَّذِي يُوعَدُونَ﴾

پس [ای پیامبر،] آنان را به حال خود واگذار تا در باطل خود فروروند و بازی کنند، تا به روزی برسند که به آنان وعده داده شده است.

﴿يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الْأَجْدَاثِ سِرَاعًا كَأَنَّهُمْ إِلَىٰ نُصُبٍ يُوفِضُونَ﴾

[همان] روزی ‌که شتابان از قبرها خارج می‌شوند؛ گویی به سوی بت‌ها [و معبودانشان] می‌دوند.

﴿خَاشِعَةً أَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ۚ ذَٰلِكَ الْيَوْمُ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ﴾

[در حالی که] چشم‏هایشان [از شرم و وحشت] به زیر افتاده و ذلت [و خواری،] آنان را پوشانده است. این همان روزی است که به آنان وعده داده می‌شد.

المعارج